تعریف گچ:
گچ یکی از مصالح پرکاربرد درصنعت ساختمان سازی از زمان های بسیاردور حدود 5000 سال پیش است. در ایران نیز قدمت استفاده از گچ به دوره اشکانیان میرسد.
گچ از پختن و آسیاب کردن سنگ گچ بدست می آید.
سنگ گچ ازگروه مصالح کلسیم دار است و دررتبه پنجم ازنظر فراوانی درطبیعت قراردارد. در ایران در کویر مرکزی، اطراف تهران، آذربایجان، جاجرود، اطراف مشهد ازمنابع مهم تهیه گچ میتوان نام برد. سنگ گچ موجود درطبیعت ناخالصی هایی مانند آهک و خاک رس را دارد. سنگ گچ خالص بی رنگ است ولی بدلیل وجودناخالصی به رنگ های خاکستری(درترکیب با کربن)، بی رنگ، زرد روشن، کبود یاسرخ(درترکیب با اکسیدهای آهن) درطبیعت میتوان یافت.
سنگ گچ به صورت های گچ خام یا ژیپس(سولفات کلسیم آبدار) و ایندریت(سولفات کلسیم بدون آب) وجود دارد.
خواص گچ:
- رنگ سفید و خوشآیند
- زودگیر بودن
- فراوانی وقیمت پائین
- آکوستیک(عایق صوت) بودن
- عایق مناسب دربرابر حرارت و آتش سوزی
- افزایش حجم پس از سخت شدن
- قابلیت رنگ پذیری بالا
- دارای خاصیت پلاستیسیته(شکل پذیری)
نکاتی درباره گچ:
- مهمترین عیب گچ عدم پایداری و مقاومت دربرابر آب و رطوبت است.
- گچ مرغوب گچی است که زمان شروع گیرش آن پس از 8 دقیقه و قبل از 25 دقیقه، و پایان گیرش آن هم کمتراز 20 دقیقه و بیشتر از 1 ساعت نباشد.
- گچ کشته گچی است که هیچ وقت سخت نمیشود و تاقبل از خشک شدن پلاستیسیته(شکل پذیری) خود را ازدست نمیدهد. ضخامت گچ کشته از یک میلی متر نباید بیشتر باشد و عموما بای نمای داخلی ساختمان استفاده میشود.
- از دوغاب گچ برای پُرکردن درزهای طاق ضربی استفاده میکنند.
- دوغاب گچ را قبل از افزایش حجم گچ و ملات گچ را بعداز افزایش حجم گچ استفاده میکنند.
انواع گچ ساخت:
گچ خوش مایه_گچ آستر کاری_گچ کشته_گچ خوش مایه _گچ بوم
کاربرد گچ درساختمان سازی:
- معمولا از گچ ها درساختمان سازی به عنوان اندود دیوار وسقف استفاده میشود.
- گچ وخاک(زیرکار یا لایه اول گچکاری)،
- گچ میکرونیزه یاعاج(سفیدکاری با مش بالا)،
- گچ سفیدکاری(لایه نهایی گچکاری وپرداخت)،
- گچ های ترکیبی(گچ هایی که افزودنی دارند و سبک سازی شده اند و بعنوان عایق بکارمیروند.) مانند:
* گچ گیپتون(از ترکیب با موادچسبنده مثل سریش بدست می آید و برای گچکاری روی بتن استفاده میشود)،
* گچ سیوا(از ترکیب باموادی مانندپرلیت بدست می آید وبدلیل گیرش اولیه ونهایی بالا ازآن برای زیرکار استفاده میکنند.)،
* گچ مرمر(گچ بدون آب که بامحلولی مخلوط شده ومجددا پخته میشود.این گچ دربرابر رطوبت مقاوم است.)،
* گچ ساتن(ازترکیب باافزودنی های خاص بدست می آید ومانند گچ سیوا گیرش اولیه ونهایی بالایی دارد. ازاین گچ برای سفیدکاری استفاده میشود. از مزایای این گچ میتوان به مقاومت بالا دربرابر رطوبت، خش وترک اشاره کرد. این گچ ها ضدآب بوده وقابلیت شستشو دارند.)،
* گچ پاششی یا پلیمری(ازترکیب باپلیمرهای خاص ساخته میشود و بااستفاده ازدستگاه گچ پاش استفاده میشود. ازمزایای استفاده ازاین گچ و روش گچکاری میتوان به سرعت بالای اجرا باکمترین میزان هدررفت، حذف مرحله گچ وخاک و اجرای گچ بطورمستقیم روی خودسازه مثل بتن، آهن دیوار وسقف باضخامت بالا اشاره کرد.)
- ازکاربردهای دیگر گچ درمصارف پزشکی، مجسمه سازی، تولید قطعات پیش ساخته جهت گچ بری ساختمان، نصب ابزارگچی و گچ بری، قالب سازی، ساخت رنگ لعابی و... میتوان نام برد.